ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی است برای پی بردن به اسرا عالم ، باید به همان مقدار غذائی که نیروی انسان را تامین کند بسنده کرد، هیچ کس با پر خوری به جائی نمی رسد ، در تعبیرات اسلام آمده است که «ما ملا آدمی وعاءً شرا من البطن» انسان هیچ ظرفی را به بدی ظرف شکم پر نکرده است ، شکم که پر شد فهم مسدود می شود ، انسان پر خور هرگز چیز فهم نیست و هرگز به اسرار و باطن عالم پی نخواهد برد .
از امام صادق (ع)نقل شده که ، اگر کسی در روز گرمی روزه بگیرد و تشنه شود ، خدای سبحان هزار فرشته را موکل می کند تا چهره او را مسح کنند و تا هنگام افطار به او بشارت دهند و هنگام افطار خداوند (عزوجل) می فرماید : «ما اطیب ریحک و روحک ! یا ملائکتی أشهدوا أنی غفرت له»عجب معطری و چه بوی خوبی داری ! فرشتگان من شاهد باشید که من او را آمرزیدم .
ماه مبارک رمضان و آثار آن از دیدگاه بزرگان
بیانات مقام معظم رهبری
به برکت ماه رمضان، براى مسلمان فرصتى پیش مىآید که باید از آن در جهت تقویت حیات معنوی و نشاط مادّىِ خود استفاده کند. یکى از درسهاى بزرگ ماه رمضان که در خلال دعا و روزه و تلاوت قرآن در این ماه باید آن را فرا بگیریم و استفاده کنیم، این است که با چشیدن گرسنگى و تشنگى، به فکر گرسنگان و محرومان و فقرا بیفتیم.
بزرگترین درس ماه رمضان، خودسازى است. اوّلین و مهمترین قدمِ خودسازى هم این است که انسان به خود و به اخلاق و رفتار خود با نظر انتقادى نگاه کند؛ عیوب خود را با روشنى و دقّت ببیند و سعى در برطرف کردن آنها داشته باشد.

ماه رمضان در هر سال، قطعهاى از بهشت است که خدا در جهنّم سوزان دنیاى مادّى ما آن را وارد مىکند و به ما فرصت مىدهد که خودمان را بر سر این سفره الهى در این ماه، وارد بهشت کنیم.
روزه، نعمت بزرگى است. شکم خالى است و مبارزه با نفس، تا حدودى در اثناى روز، از جهات مختلف وجود دارد: هرچه را دوست دارید، نمىخورید و نمىآشامید و بسیارى از مشتهیات نفسانى را براى خودتان به مدت چند ساعت ممنوع مىکنید. این، یک مبارزه با نفس است؛ مبارزه با هواست، و مبارزه با هوا، در رأس تمام کارهاى نیک و خودسازیها قرار دارد.
بشر ـ که‌ در میان‌ انواع‌ عوامل‌ و موجبات‌ غفلت‌ از خدا و از راه‌ او محاصره‌ شده‌ و انگیزه‌های‌ گوناگون‌، او را به‌سمت‌ پایین‌ و تنزل‌ و سقوط می‌کشاند ـ فرصتی‌ پیدا کند که‌ در آن‌ بتواند روح‌ را ـ که‌ روح‌ انسان‌ و باطن‌ بشر، به‌ عروج‌ و اعتلا تمایل‌ دارد ـ به‌ سمت‌ عروج‌ و اعتلا سوق‌ دهد و به‌ خدا تقرب‌ جوید و به‌ اخلاق‌ الهی‌، تخلق‌ پیدا کند. ماه‌ رمضان‌، چنین‌ فرصتی‌ است‌.
صوم النّفس امساک الحواس الخمس عن سائر المأثم» (غررالحکم: ح 5889). از امیرالمؤمنین علیه الصّلاة و السّلام نقل شده است که روزه نفس، غیر از روزه جسم و روزه شکم است. روزه نفس انسان این است که همه حواس پنجگانه او از گناهان امساک کنند. «و خلوّ القلب من جمیع اسباب الشّر»؛ دل از همه موجبات و اسباب شرّ و فساد خالى شود. با خداى متعال و با بندگان خدا، دل را صاف و بىغلّ و غش کنیم.
در بنای‌ زندگی‌ معنوی‌ انسانها در هر زمان‌، همچنان‌که‌ نماز لازم‌ است‌ و این‌ نماز، رابطه‌ی‌ معنوی‌ میان‌ انسان‌ و خداست‌، و همچنان‌ که‌ زکات‌ لازم‌ است‌ و این‌ نکات‌، تزکیه‌ی‌ مالی‌ انسان‌ می‌باشد، روزه‌ هم‌ واجب‌ و ضروری‌ است‌ و این‌ یکی‌ از پایه‌های‌ اصلی‌ تکامل‌ انسان‌ و تعالی‌ معنوی‌ اوست‌; والا در طول‌ زمان‌ و با تغییر ادیان‌ مختلف‌، این‌ خط، ثابت‌ و مستمر نمی‌ماند.

"لعلکم‌ تتقون‌". یعنی‌ این‌ روزه‌، پلکانی‌ به‌ سمت‌ تقوا و وسیله‌یی‌ برای‌ تأمین‌ آن‌ در وجود و دل‌ و جان‌ شماست نقطه‌ی‌ مقابل‌ تقوا، غفلت‌ و بی‌توجهی‌ و حرکت‌ بدون‌ بصیرت‌ است

مراحل روزه
..... سه مرحله براى روزه ذکر کردهاند؛ هر سه مرحله هم براى کسانىکه اهل آن هستند، مفید است. یک مرحله، همین مرحلهى عمومى روزه است؛ یعنى پرهیز از خوردن و نوشیدن و سایر محرّمات .مرحله دوم روزه، پرهیز از گناه است؛ یعنى نگاهدارى گوش و چشم و زبان و دل - حتّى طبق بعضى از روایات - نگاهدارى بشره انسان، پوست بدن و موى بدن انسان از گناه.مرحله سوم از روزهدارى، پرهیز از هرچیزى است که ذهن و ضمیر انسان را از یاد خدا غافل کند.
دکتر عکرمه صبری امام و خطیب مسجدالاقصی :
روزه منجر به تهذیب و تزکیه نفس می شود، از سوی دیگر ماه رمضان ماه صبر و ماه آموزش اراده به روزه داران است. این ماه منجر به بهبود روابط انسانی میان مردم می شود، طی این ماه روزه داران از ارتکاب خطا و گناه برحذر هستند.
حجت الاسلام علیرضا اعرافی رئیس مرکز جهانی علوم اسلامی:
روزه در حقیقت قلب مجموعه ای از آموزه های دینی به شمار می رود، روزه تنها به معنای عدم خوردن و آشامیدن در مدت زمانی مشخص نیست، بلکه این عمل انسانی با مجموعه ای دیگر از آموزه های اخلاقی و اجتماعی گره خورده که مجموعه ای معنوی و روحانی را ایجاد می کند.
حامد مهیری استاد دانشگاه قاهره :
روزه روح و نفس را پاک و تزکیه می کند، در روزه گرفتن فواید بسیار زیاد جسمی و روحی نهفته است، چرا که روزه داری ارزشهای اخلاقی را مرتفع کرده، طاعت و عبادت را لذت بخش می کند و منجر به عروج نفس می شود، چرا که به خاطر فضیلتهای این ماه مسلمانان سعی دارند نسبت به ماههای دیگر خیر و نیکی بیشتری داشته باشند.
سفارشات امام صادق علیه السلام به روزه داران
از جمله اینکه حالت تو در حال روزه ات این باشد که خود را مشرف به آخرت بینی و حالتت حالت خضوع و خشوع و انکساری و خواری باشد وحالتت حالت بنده ترسان از مولایش و دلت پاک از عیوب و باطنت مبرای از حیله و مکر باشد و از آنچه غیر از خدا باشد .
یزاری جوئی و در روزه خود ولایت خود را برای خدا خالص گردانی و از خدای قهار حقا بیمناک باشی و جان و بدن خود را برای عمل به اوامر او و آنچه تو را به آن دعوت کرده است و غیر اینها از آنچه در باب آن توصیه شده است مهیا سازی و جوارح خود را از محظورات و مخالفات بویژه زبان را حتی از مجادله و سوگند راست محفوظ داری اگر به آنچه برای تو بیان شد عمل کردی حقا به آنچه برای روزه دار حق است عمل کرده ای و اگر از اینها کم گذاشتی از فضیلت روزه خود کم گذاشته ای و ثواب آن به اندازه کمبود از آن چیزی است که بیان شد.