رهبر فرزانه انقلاب در جایی به تشریع جایگاه والای زن پرداخته و فرموده اند: نقش زنان در انقلاب ثابت کرد که زن در سایه ایمان و آگاهی و بدور از فسادی که دنیای غرب برای او درست کرده است می تواند نقش اول را در تحولات تاریخی و جهانی ایفا کند. ثابت کرد که افتخار و عظمت زن در چیزهایی که دست های آلوده صهیونیسم برای او در دنیای منحط کنونی فراهم آورده نیست. بلکه زن در سایه مهارت و عفت و احساس مسئولیت است که می تواند دوشادوش مردان و در مواردی جلوتر از آنان گام بردارند

با توجه به مسایل مذکور تا حدی می توان دریافت که حضور اجتماعی زن و جایگاه او در جامعه اسلامی کجاست و چه مفاهیمی را در بر می گیرد.
مقایسه شرایط موجود با تعاریف به دست آمده سؤالات فراوانی را در ذهن ایجاد نموده و انسان را به تامل وا می دارد که خود شما خوانندگان را به یافتن پاسخ های مناسب برای آن ها دعوت می کنیم:
1. وضعیت امروز دختران و زنان جامعه ما تا چه حد با الگوی آرمانی و مد نظر معماران انقلاب اسلامی فاصله دارد؟ و چه عللی باعث ایجاد چنین فاصله ای شده است؟
2. تعریف دقیق و منطقی و در یک کلام اسلامی حضور اجتماعی زن و جایگاه زن در جامعه چیست؟
3. چه کسانی متولیان فرهنگسازی در زمینه بانوان و حضور اجتماعی آنان هستند؟
4. مقتضیات زمان و نیازهای روز تا چه حد در این موضوع نقش دارد؟
5. تأثیر تهاجم فرهنگی در مسئله جایگاه زن و حضور اجتماعی او تا چه حد و چگونه است؟
6. راهکارهای عملی برای از بین بردن موانع و تحقق چنین آرمان بلندی چیست و تا چه حد این راهکار ها برای مسئولین امر شناخته شده است؟

با رجوع به اندیشه های بنیانگذار فقید انقلاب می توان دریافت که نگاه ایشان به زن و جایگاه او در اجتماع نگاهی عمیق، دقیق، روشن بینانه و پیگیر است. چرا که همواره در تفکر ایشان زن جایگاه بسیار والایی داشته است که در برخی از موارد از مرد هم بالاتر است و البته نباید فراموش نمود که اندیشه ایشان، به تمام برگرفته از اسلام ناب است. در این مجال اندک با یک نگاه مقایسه ای به جایگاه زن در جامعه، قبل و بعد از انقلاب اسلامی در اندیشه امام راحل ـ رحمه الله ـ بر آن هستیم تا قدری به آینده وضعیت زنان در جامعه، (البته دلسوزانه و با دقت فراوان) بیندیشیم و برای سئوال های بسیاری که در ذهن ایجاد می شود پاسخی مناسب و در خور بیابیم:

1. زنان و دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی
از دیدگاه امام خمینی ـ رحمه الله ـ نوع نگرش به زن در رژیم پهلوی، نگرشی فاسد، ابزاری و برگرفته از غرب بوده است. زن به مثابه ابزاری برای برآوردن نیازهای مادی و حیوانی مردان، ابزاری که پیشرفت آن به معنای تنوع ظاهری و همگون با مدهای رایج و ارضای غرایز شهوانی جنس مخالف البته در لوای عناوینی زیبا و آراسته همچون آزادی زنان یا زن مترقی و... به متن جامعه تزریق می شد.
حضرت امام ـ رحمه الله ـ در جایی به این نکته اشاره نموده اند که: قلمهای مسموم خطاکار و گفتار گویندگان بی فرهنگ در نیم قرن سیاه و اسارت بار عصر ننگین پهلوی زن را به منزله کالایی خواستند در آورند و آنان را که آسیب پذیر بودند به مراکزی کشیدند که قلم را یارای ذکر آن نیست. هر کس بخواهد شمه ای از آن جنایات مطلع شود به روزنامه ها، مجله ها و شوهای اوباش و اراذل زمان رضاخان از روزگار تباه کشف حجاب الزامی به بعد مراجعه کند و از مراکز، مجالس و محافل فساد آن زمان سراغ بگیرد.[1]
کافی است نسل حاضر که آن روزگار سیاه را درک نکرده اند به کتاب ها، شعر ها، نوشته ها، نمایشنامه ها، تصنیف ها، روزنامه ها، مجله ها و مراکز فحشا و قمارخانه و شرابفروشی ها و سینما ها که همه یادگار آن عصر بودند بنگرند و یا از آنان که دیده اند بپرسند و نیز سؤال کنند که نسبت به زن، این قشر انسان‌پرور و آموزگار چه ظلم ها و خیانت هایی در ظاهر فریبنده ای به اسم زن مترقی روا داشتند.[2]
امام ـ رحمه الله ـ وضعیت زنان در زمان رژیم طاغوت را به زنان جاهلیت تشبیه نموده و اشاره می کنند که در آن زمان نیز همچون عصر جاهلیت مقام معنوی زنان نادیده گرفته شده و تا حد یک کالای مادی تنزل پیدا کرد، ایشان در جای دیگر در همین راستا فرموده اند: در یک موقع دیگر زن در ایران ما مظلوم بود و آن دوره شاه سابق بود و شاه لاحق بود. با اسم این که زن را می خواهند آزاد کنند به زن ظلم ها کردند، زن را از آن مقام شرافت و عزت که داشت پایین کشیدند، زن را از آن مقام معنویت که داشت شئ کردند... زن ها و جوانان ما را فاسد الاخلاق کردند.[3] آن چه مسلم است این است که زنانی که با تفکر رایج و شرایط مورد نظر حکام زمانه کوچک ترین مخالفتی می نمودند با توجه به ماهیت استبدادی حکومت مورد آزار و اذیت قرار گرفته و در لوای دفاع از آزادی از بسیاری از حقوق طبیعی خویش محروم می شدند. از سوی دیگر در سایه چنین نگرشی حضور اجتماعی زن نیز تنها به حضور تبلیغاتی و ویترینی زن در جامعه خلاصه می شد. تا آزادی

زن که در واقع همان آزادی بهره برداری مادی از زن در اجتماع بود محقق شود. طبیعی است که دیگر حساسیت نسبت به مسایل روز، نحوه اداره جامعه و بطور کلی مسایل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی از سوی زنان نه تنها هیچ جایگاهی نداشت بلکه با آن به شدت برخورد می شد. در واقع رژیم پهلوی با آن ها که می خواستند برخلاف قواعد رایج و فاسد مورد نظر آن ها رفتار کنند برخورد سلبی انجام می داد. به بیان دیگر نه می توانست کسانی را که به دنبال رعایت عفت و پاکدامنی و تقوا... به خصوص در سطح جامعه ـ بودند را تحمل کند و نه کسانی را که به دنبال دخالت در امور اجتماعی و عکس العمل نسبت به مسایل سیاسی و اجتماعی و... بودند.
امام ـ رحمه الله ـ در همین رابطه می فرماید: در ایران زنان با شخصیت که خواستار حقوق انسانی خود هستند و اکثریت زنان ایرانی را تشکیل می دهند، امروز (1357) همه علیه شاهند و سرنگونی او را خواستارند و همه آنان امروز می دانند که آزادی در منطق شاه یعنی به انحطاط کشانیدن زن از مقام انسانی او و در حد یک وسیله با او رفتار کردن، زن در منطق شاه یعنی پر کردن زندان ها از زنان ایرانی که حاضر نیستند به پستی های اخلاقی شاهانه تن بدهند.[4]

2. نقش زنان در جریان پیروزی انقلاب اسلامی (تحول زنان در جریان نهضت اسلامی)
بر هیچ کس پوشیده نیست که زنان نقش بسیار مهمی در پرورش نهضت اسلامی ایفا نموده و حقیقتاً در مواردی نقش سنگین تر و موثرتری را نسبت به مردان در جریان مبارزه داشتند اهمیت بیشتر آن زمانی آشکار می شود که به این نکته مهم اشاره نماییم که زنان نه تنها در برخی موارد در صحنه مبارزه حضور جدی و فعال داشته و خود در خط مقدم مبارزه حاضر می شدند بلکه مشوق اصلی مردان و همسران خویش برای شرکت در این مبارزه به حساب می آمدند و نقش موثر دیگر آنان، تربیت فرزندان صالح برای ادامه راه و آینده نهضت اسلامی بود که از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
امام ـ رحمه الله ـ با اشاره به این مهم می فرماید: ما نهضت خودمان را مدیون زنها می دانیم. مردها به تبع زنها در خیابان ها می ریختند، تشویق می کردند زن ها مردان را، خودشان در صف های جلو بودند. زن یک همچو موجودی است که می تواند یک قدرت لایزال، یک قدرت شیطانی را بکشد.[5]
امروز زن های شیر دل طفل خود را آغوش کشیده و به میدان مسلسل و تانک دژخیمان رژیم می روند، در کدام تاریخ چنین مردانگی و فداکاری از زنان ثبت شده است.[6]
در همین زمینه رهبر حکیم و فرزانه انقلاب نیز بیاناتی داشته اند که ذیلاً به چند نکته آن اشاره می کنیم:
زنان در پیروزی انقلاب اسلامی دارای دو نقش مثبت و موثر بودند. نقش اول آن ها فعالیت مثبت و مستقیم در مبارزه خود و نقش بعدی زنان که از اهمیت بیشتر برخوردار است نقش صبر، شکیبایی، مساعدت و تحمل مشکلات ناشی از مبارزه بود. بسیاری از زنان در انقلاب اسلامی مشوق همسران خود بودند و معمولاً در انقلاب بیشترین مشکلات متوجه همسران مبارزان بود. در دو سه سال آخر مبارزه ناگهان نقش بانوان در پیروزی انقلاب اسلامی و قیام عظیم مردم دچار برجستگی عظیمی شد و خانم ها اولین راهپیمایی خطرناک را شروع کردند و در میادین پر خطر مبارزه، حضور فعال و چشم‌گیری داشتند.
بانوان پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز جزء اولین پاسخ دهندگان به همه دعوت های بزرگ انقلابی هستند و تا امروز در میدان فعالیت و مبارزه، زن ها به مراتب جلوتر از مرد ها هستند.[7]
3. نقش زنان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی

مهمترین نکته در این زمان، تحول شگرفی است که در نحوه نگرش به جایگاه زنان در جامعه اتفاق افتاد. که بی شک در پرتو تعالیم عالیه و نورانی اسلام ناب محمدی ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ حاصل شد. نگرش ابزار گونه و حیوانی ساخته و پرداخته غرب، جای خود را به نگاه معنوی و الهی به زن و در نظر گرفتن ارزشهای والای این گوهر گران سنگ بخشید. انگاره ای که بی‌تردید راه را بر استثمار مادی زن تحت لوای الفاظ فریبنده آزادی زنان و حقوق زنان و... می بست و راه را برای پیشرفت و تعالی حقیقی زنان هموار می کرد. در این تفکر زن به عنوان موجودی که همزمان می تواند سه نقش بسیار مهم همسری، مادری و عنصر موثر اجتماعی را به اتفاق ایفا کند مورد نظر است و در سایه همین نگاه است که نهضتی همچون انقلاب اسلامی توانست بدون امکانات مادی بر رژیم قدرتمند طاغوت غلبه کند. این نکته تا آن جا مهم است که امام راحل ـ رحمه الله ـ زن را به مثابه یک دستگاه انسان سازی با قرآن کریم مقایسه می کند ـ که برای ساختن ابناء بشر نازل شده است ـ ایشان در همین رابطه می فرماید: در این نهضت زنان حق بیشتری از مردان دارند، زنان مردان شجاع در دامان خود بزرگ می کنند و قرآن کریم انسان‌ساز است و زنان نیز انسان ساز. وظیفه زن ها انسان سازی است. اگر زن های انسان ساز از ملت گرفته شود، ملت ها به شکست و انحطاط مبدل خواهند شد.[8]

ممکن است که یک بچه ای که شما خوب تربیت بکنید یک ملت را نجات بدهد و توجه داشته باشید که بچه های خوب تحویل جامعه بدهید و آموزشتان با پرورش باشد.[9]
4. زنان و آینده انقلاب اسلامی

آن چه مسلم است این است که تنها به مفاهیم والای انسانی مکتب اسلام است که پیشرفت، تعالی و سعادت حقیقی برای زنان جامعه و به دنبال آن کل جامعه ایجاد می شود و همین نگاه بود که توانست انقلاب را به پیروزی برساند و تحمل هشت سال جنگ طاقت فرسا را برای آنان سهل و آسان نماید. یعنی همان روحیه بسیجی که عالی ترین نمونه آن بانوی بزرگ عالم حضرت صدیقه طاهره ـ سلام الله علیها ـ است. هموکه هم نقش مادری خویش را به طور کامل ایفا نمود و بهترین فرزندان تاریخ بشریت را تحویل جامعه داد و هم نقش همسری خود را در کنار امیر المومنین ـ علیه السلام ـ در عالی ترین شکل خود به انجام رساند و هم حضور جهادی و مملو از بینش عمیق الهی خویش را در راه دفاع از رکن رکین ولایت شیعه نمایان ساخت.

[1]. صحیفه نور ـ ج12 ـ ص 73.
[2]. صحیفه نور ـ ج 16 ـ ص 126.
[3]. صحیفه نور ـ ج 6 ـ ص 185.
[4]. صحیفه نور ـ ج 22 ـ ص 153.
[5]. صحیفه نور ـ ج 6 ـ ص 185.
[6]. صحیفه نور ـ ج 2 ـ ص 143.
[7]. روزنامه جمهوری ـ www. Irowomen . ir 66/11/71.
[8]. صحیفه نور ـ ج 5 ـ ص 153.
[9]. صحیفه نور ـ ج 8 ـ ص 119.