با پایان یافتن اعتبار اعضا منصوب در مجمع تشخیص مصلحت نظام، رهبر معظم انقلاب اسلامی در 24 اسفندماه سال 1390، درست 12 روز بعد از انتخابات 12 اسفند، اعضای حقوقی و حقیقی جدید را معرفی کردند. فهرست جدید اعضای مجمع و قرار گرفتن منتخبین رهبری برای فعالیت در یکی از عالی‌ترین مراکز مشورتی و تصمیم گیری، اهمیت بررسی ترکیب این اعضا و گمانه‌هایی در مورد چرایی انتخاب ایشان را بیشتر می کند.
برای فهم دقیق دلایل برگزیده شدن این افراد توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی لازم است که ابتدا به مواردی چون اهمیت و جایگاه مجمع تشخیص مصلحت در نظام تصمیم گیری کشور، شرایط سیاسی کشور، ... توجه شود.
اهمیت و جایگاه مجمع تشخیص مصلحت در نظام تصمیم گیری
مجمع تشخیص مصلحت نظام از جمله نهادهای انقلابی است که در ابتدا مبتنی بر مقتضیات نظام اسلامی شکل گرفت. در قانون اساسی مصوب سال 1358، چیزی تحت عنوان این نهاد در نظام تصمیم گیری کشور گنجانده نشده بود. اما به تدریج مسایلی پیش آمد که ضرورت شکل گیری آن را به تدریج پررنگ نمود..
داستان از این قرار بود که طبق قانون مجلس شورای اسلامی با ملاحظه ضرورتها، لوایح و طرحهایی را به تصویب می‌رساند که بعضا" وضعیت جدیدی را پایه گذاری می‌کرد، شورای نگهبان نیز گرچه همین هدفها را محترم می‌شمرد ولی این قبیل مصوبات را حسب وظایف قانونی خود خلاف شرع یا قانون اساسی تشخیص می‌داد و وظیفه.ای نیز برای مبنا قراردادن احکام ثانویه و حکومتی، ضرورتها و مصلحتها نداشت.
در چنین مواقعی شورای نگهبان به دلیل نوع و شیوه قانون گذاری در کشور، الزام داشت نظرات خود را به مجلس شورای اسلامی اعلام کند و مصوبه مجلسرا عودت دهد. تاکید مجلس شورای اسلامی بر مصوبه خود و عدم تامین نظر شورای نگهبان شرایطی را به وجود می‌آورد که ضرورت ایجاد یک نهاد فصل الخطاب برای تشخیص مصلحت اجتناب ناپذیر نشان می داد.
با وجود رهبری در راس نظام جمهوری اسلامی، تدوین کنندگان قانون اساسی در سال 1358 تشکیلات و جایگاه جداگانه ای برای حل اختلاف بین دو نهاد یاد شده پیش بینی نکرده بودند ولی تکرار اختلاف نظرها که رو به تزاید بود عملا" باعث ورود مقام رهبری به مباحث درونی یک قوه می‌گردید و حضور معظم له در مسیر مستقیم قانون گذاری را بطور محسوسی افزایش می‌داد و چنین روشی با دیدگاههای بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران(ره) مبنی بر پرهیز از ورود مستقیم و گسترده در حوزه وظایف قوا تناسب نداشت (البته این مسئله با مدیریت بحرانها و حل معضلات اساسی که همواره به عهده مقام رهبری است، متفاوت است).
حضرت امام (ره) در تاریخ 17 بهمن 1366 هجری شمسی با صدور فرمانی، مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای رسیدگی به این قبیل امور تاسیس فرمودند. این مجمع که در آغاز تاسیس، صرفا" بمنظور تشخیص مصلحت در موارد اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان تاسیس گردیده بود، هنگامی که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 1368 مورد بازنگری قرار گرفت پس از بحث‌های مشروح درباره جایگاه مجمع تشخیص مصلحت، وظایف یازده‌گانه ای مستند به اصول 112، 111، 110 و 177 برعهده این مجمع قرار گرفت، تا بعنوان حلقه تکمیلی در حاکمیت نظام جمهوری اسلامی و در شرایط مختلف ایفای نقش نماید.
نوشته شده توسط :مهدی سعیدی::نظرات دیگران [ نظر]