یکی از اقدامات صهیونیسم جهانی و دنیای استکبار در مبارزه با نفوذ روز افزون دین در جهان به خصوص دین اسلام، تقدس زدایی از امور معنیوی و مقدس است به گونه که رابطه مردم را امور قدسی قطع نماید و تمامی شخصیتها و نمادهای مقدس را به اموری معمولی و عادی و زمینی تنزل دهد. نمونه بارز این اقدامات در سالهای اخیر چاپ کاریکاتور های موهن از شخصیت نورانی حضرت رسول در مطبوعات و توهینهای مکرر به قرآن مقدس است که در فیلمها و سخنانشان نمود بسیاری دارد که اوج این عمال شنیع را در به آتش کشیدن قرآن در امریکا به نمایش گذاشتند.

اخیرا یکی از موسسات نظرسنجی اینترنتی با ادعای صلح جهانی، یک نظرسنجی در سایت خود قرار داده است با عنوان بهترین مرد تاریخ! در این سایت نام ده نفر از اشخاصی که به ادعای گردانندگان این سایت از جمع افراد زیادی به عنوان نامزد این نظرسنجی انتخاب شده­اند نامهایی دیده می­شود که به نظر بایستی این دست از نظرسنجی­ها را نیز در راستای تقدس­زدایی از امود مقدس ارزیابی مرد. در میان نام این ده تن نام دو پیامبر خدا یعنی حضرت عیسی(ع) و پیامبر اسلام(ص) نیز دیده می شود. اشخاص دیگر این فهرست عبارتند از سنت پل (قدیس بزرگ مسیحیان)، ابراهام لینکن، ماهاتما گاندی، شگسپیر، بودا، مارتین لوتر و کارل مارکس! نگاهی به این فهرست نشان می دهد که برای تنزل شان و جایگاه انبیا الهی آنها در ردیف انسانهایی روحانی و آزادی خواه معرفی شده­اند! البته در مرحله این نظر سنجی پیامبر اسلام(ص) و عیسی مسیح(ع) به عنوان رتبه اول و دوم برگزیده شده­اند. متاسفانه باهمراه با این نظرسنجی برخی از بلاگرهای مسلمان و سایتها و ایمیلها در ایران، با انتشار این نظرسنجی از مخاطبین خود می­خواهند در این نظرسنجی شرکت کرده و با رای به حضرت رسول در بالاتر رفتن رای ایشان سهیم باشند! اما آنچه مشخص است این نظرسنجی هیچ اعتباری نخواهد داشت و حضرت رسول به عنوان اشرف انبیا و اولیا و نه تنها فقط بهترین مرد! جایگاهی فراتر ازاین اقدامات دارد ازاین رو شایسته است اهداف مخفی این گونه اقدامات درک شود.

... با احتمال توهین هم جایز نیست!
جمعی از مسلمین در خطاب و مکالمه با پیامبر، جانب ادبی که در شأن عظمت آن بزرگوار باشد را رعایت نمی کردند؛ از این رو این آیه نازل شد که «یا أیها الذ ین آمنوا لاترفعوا أصواتکم فوق صوت النب ی... و لاتجهروا له ب القول کجهر بعض کم ل بعض» علامه طباطبایی در توضیح و تبیین این آیه می گوید: «منظور از اینکه می فرماید صدای خود را بلندتر از صدای رسول الله مکنید، این است که وقتی با آن جناب صحبت می کنید، صدای تان بلندتر از صدای آن جناب نباشد، چون به طوری که گفته اند (مجمع البیان9: 130) دو عیب در این عمل هست: یا منظور شخصی که صدای خود را بلند می کند این است که توهینی به آن جناب کرده باشد، که این کفر است و یا منظوری ندارد و تنها شخصی بی ادب است که رعایت مقام آن جناب را نمی کند و این خلاف دستور است، چون مسلمانان دستور دارند آن جناب را احترام و تعظیم کنند، اما اینکه با آن جناب آن طور که با یکدیگر صحبت می کنید، داد و فریاد مکنید، چون رعایت احترام و تعظیم آن جناب اقتضا دارد در هنگام تخاطب گوینده صدایش کوتاه تر از صدای آن حضرت باشد. پس به طور کلی، با صدای بلند صحبت کردن فاقد معنای تعظیم است و با بزرگان به صدای بلند صحبت کردن، نظیر مردم عادی، خالی از اسائه ادب و وقاحت نیست.» (ترجمه المیزان 18: 459)
با توجه به کلام علامه آنچه سبب و ملاک تحریم این گونه افعال شده است بی حرمتی و اسائه ادب به محضر ملکوتی حضرت(ص) است و هرگاه این سبب از بین رفت، تحریم نیز از بین خواهد رفت، چنانچه فقیه نامدار شیعه شیخ الطائفه شیخ توسی در تفسیر این آیه بیان می دارد: «اگر انسان صدایش را بر صدای نبی بلند کند، به نحوی که قصدش تعظیم ایشان باشد در این صورت گناهگار نخواهد بود، منتهی عادت جاری و غالب بر این است اگر در مکالمه با شخصی، کسی صدایش را بلند کند این کار دلالت بر نوعی توهین و استخفاف دارد و لذا آیه از آن نهی کرده است.» (التبیان 9: 341)
آنچه در مورد نبی مکرم(ص) بیان شد بر اساس اعتقاد شیعه در مورد سایر انبیا و نیز اهل بیت(ع)، اولیای الهی و سایر مقدسات نیز صدق می کند. چه آنکه در آیه ای دیگر خدا در مورد والدین می فرماید: «و لاتقل لهما اف» که دلالت بر این دارد که کمترین توهین به ساحت پدر و مادر جایز نیست. با این توضیحات همانطور که در این آیه با استفاده از مفهوم موافق و طریق اولویت نتیجه گرفته می شود توهینها و بی احترامی های بزرگتر نیز در مورد والدین مورد نهی است. به نظر می توان با تنقیح مناط و نیز استفاده از مفهوم موافق نتیجه گرفت غیر از صدا زدن اسم پیامبر و با صدای بلند با ایشان صحبت کردن هر عملی که موجب وهن و اذیت آن وجود مقدس و سایر اولیای الهی شود، جایز نیست.
پس از این مقدمه با توجه به بحثی که در مورد نشان دادن چهره حضرت عباس(ع) در یکی از فیلمها مطرح شده است واکنش مراجع معظم به این اقدام روشن می شود.
چنین مسئله ای در میان علما و متدینین بی سابقه نبوده است و در قدیم نیز با اجرای تعزیه و شبیه خوانی شبیه این دغدغه مطرح بوده است و علمای آن دوران در برابر آن موضع داشته اند و با همان ملاکی در که در صدر نوشتار بیان شد حد مجاز تعزیه را عدم وهن و هتک حرمت حضرات معصومین و اهل بیت(علیهم السلام) ایشان دانسته اند. به چند مورد از اظهار نظرات اشاره می شود:
آیت الله نائینی در فتوای خود ضمن تأیید شبیه خوانی، این قید را بیان نموده که «شعائر مزبور باید از هرگونه امور ناپسند که شایسته چنین شعاری نیست، پاک شود.»
آیت الله سید محسن حکیم: «بعضی مناقشاتی که می شود، ناشی از الحاق برخی چیزها و کارهایی است که چه بسا با عزاداری و سوگواری برای سیدالشهدا(ع) مغایرت دارد.»
آیت الله زین العابدین مازندرانی: «بیان مصائب به زبان حال امام(ع) در صورتی جایز است که با آن بزرگوار تناسب داشته باشد.»
آیت الله عبدالکریم حائری: «گمان ندارم کسی منکر خوبی آن باشد، مادامی که برخی از محرمات شرعی را در بر نداشته باشد؛ مانند استعمال لهو و غیر آنها.»
آیت الله کاشف الغطاء: «شبیه خوانی در صورتی که درست برپا شود، بدون اشکال است، ولی سعی کنید عزاداری را از کارهایی که با حزن و عزا جور در نمی آید، جدا کنید، زیرا عزاداری برای زنده ساختن فلسفه قیام امام حسین(ع) است، نه برای قصه گویی، نمایش و وقت گذرانی. بکوشید مراسم سوگواری را بدون نقطه ضعف برگزار کنید و مردم را به یاد خدا بیندازید و ایمان آنها را زیاد کنید.»
آیت الله شاه آبادی - استاد عرفان امام خمینی- وقتی دیدند مراسم یک تعزیه خوانی با تحریفات و مضامین موهن برگزار می شود، مانع اجرای آن گردید و مجلس مذکور را به کانون وعظ و خطابه تبدیل نمود. آیت الله بروجردی نیز وقتی دید شبیه خوانی های قم وضع نگران کننده ای دارند و توأم با بدعت و تحریف اجرا می شوند، دست اندرکاران تعزیه را فرا خواند و به آنان تأکید نمود، شبیه خوانی با این شکل حرام است و باید اصلاح گردد.
علمای معاصر مانند آیات عظام بهجت ، فاضل، خامنه ای، تبریزی ، مکارم و صافی و... نیز به اتفاق نظرشان تقریباً با اختلاف در تعبیر این گونه است که شبیه خوانی اگر موجب توهین به مقام شامخ حسین بن علی(ع) یا سایر شهدا نشود، اشکالی ندارد.
چنانچه ملاحظه می شود چه آنان که تعزیه را تأیید و چه آن عده که آن را تحریم نموده اند با یک ملاک پیش رفته اند و تنها اختلاف در موضوع حکم است که روشن است موضوع با توجه با شرایط زمان و مکان و عرف می تواند دستخوش تغییرات شود، چنانچه در زمان یک عالم با اضافه شدن انحرافات به تعزیه این مراسم را تعطیل و حرام کرده اند و در زمان دیگر با توجه به نوع صحیح برگزاری آن چنین اقدامی صورت نگرفته است.
بحث نشان دادن چهره حضرت عباس(ع) و سایر اولیا در فیلمها نیز این چنین است. تمام علمایی که در این باره اظهار نظر کرده اند با همین ملاک به پاسخگویی پرداخته اند. چنانچه آیت الله عزالدین زنجانی گرچه بیان داشته اند «این امر فی نفسه اشکال شرعی ندارد» اما در ادامه تأکید کرده اند: «باید دقت شود که فردی برای این نقش انتخاب گردد که سابقه نقش منفی در اذهان مخاطبان نداشته باشد و بعداً نیز مراقب نقشهای خود در فیلمهای بعدی باشد و هرچند که نشان دادن عظمت و شخصیت والای حضرت ابوالفضل العباس (سلام الله علیه کما هو حقه) در قالب فیلم و دیگر هنرها ممکن نیست.» آیات عظام صافی و علوی گرگانی نیز تأکید دارند برای «جلوگیری از هتک حرمت و وهن به مقام ایشان» لازم است از نشان دادن چهره ایشان اجتناب گردد. آیات عظام مکارم و شاهرودی نیز این با همین ملاک این کار را مصلحت نمی دانند. آیت الله وحید خراسانی نیز در سخنانی با ضمن بیان روایاتی بسیار در مورد عظمت والای شخصیت حضرت عباس(ع) اعلام می کنند نشان دادن این شخصیت با عظمت به هر طریقی موجب وهن ایشان می شود و لذا باید از این کار اجتناب شود. به واقع اینجا نیز اختلافی در میان علما از نظر حکم وجود ندارد و همگی بر این امر اتفاق دارند که وهن این بزرگان جایز نیست حال به عنوان تشخیص موضوع برخی از این بزرگواران به عنوان یک اسلام شناس آگاه تشخیص شان این است در این زمان و این شرایط این امر توهین تلقی می شود. البته اینجا شاید مصالح و مفاسد دیگری نیز موجود باشد مانند اینکه اثرگذاری و ماندگاری فیلم به مراتب از تعزیه بیشتر است و شاید توالی فاسد این کار امروزه از اجرای تعزیه های محلی افزونتر باشد. والله اعلم. صبح صادق، ش.479، ص.6